Wielka Brytania opuściła Unię Europejską. . To początek 11-miesięcznego okresu przejściowego, po którym formalnie Brytyjczycy będą poza UE.
Co taka sytuacja oznacza dla Polaków posiadających firmy na Wyspach, mieszkających i tych, którzy planują się tam osiedlić?
Kilka istotnych informacji:
- Obywatele krajów UE, którzy chcą legalnie zamieszkać na Wyspach, muszą złożyć bezpłatny wniosek o status osoby osiedlonej do 30 czerwca 2021 r.
- Warunek: należy nieprzerwanie mieszkać w Wielkiej Brytanii od pięciu lat
- Jesli nie spełniamy tego warunku, to możesz starać się o tymczasowy status osoby osiedlonej. Taki pobyt w Wielkiej Brytanii musimy jednak rozpocząć przed 31 grudnia 2020 r.
Po 31 stycznia Wielka Brytania przestała być członkiem Unii Europejskiej, ale to nie oznacza, że całkowicie zrywa relacje i powiązania z unijnymi strukturami. Te 11 miesięcy politycy przeznaczają na wypracowanie relacji handlowych z UE. Wprawdzie Brytyjczycy nie będą mogli już głosować na forum Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej czy Rady Europejskiej, ale wciąż pozostaną w obrębie jednolitego rynku.
Jednolity rynek oznacza również swobodny przepływ osób. Do Wielkiej Brytanii będziemy mogli podróżować bez większych problemów. Martwić nas nie będą także kontrole graniczne. Więcej czasu będziemy musieli poświęcić, gdy będziemy chcieli legalnie mieszkać w Wielkiej Brytanii.
Co zrobić, by legalnie mieszkać w Wielkiej Brytanii?
Aby tak się stało, po formalnym wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE należy być osobą zarejestrowaną i mieć status osiedlonego. Obywatele krajów UE, którzy chcą legalnie zamieszkać na Wyspach, muszą złożyć wniosek do 30 czerwca 2021 r.
Po uzyskaniu pozytywnej opinii zachowamy prawo do pobytu, pracy, dostęp do świadczeń społecznych oraz edukacji. System wnioskowania dla obywateli państw UE mieszkających na terenie Wielkiej Brytanii został uruchomiony w marcu 2019 r. Złożenie wniosku jest bezpłatne
Do końca ubiegłego roku najwięcej wniosków o przyznanie statusu osoby osiedlonej złożyli Polacy. W sumie złożono ponad 2,8 mln wniosków. 2,5 mln z nich miejscowe urzędy rozpatrzyły pozytywnie.
Z settled status (status osoby osiedlonej) mogą skorzystać te osoby, które mieszkały na terenie Wielkiej Brytanii przez nieprzerwanie co najmniej pięć lat (czas ten liczymy od momentu złożenia wniosku wstecz). Osoba aplikująca musi w ciągu ostatnich pięciu lat przebywać na Wyspach przez pół roku w każdym z tych lat. Są jednak delikatne odstępstwa od tej reguły.
Podczas pięciu lat pobytu w Wielkiej Brytanii można raz opuścić kraj na okres 12 miesięcy. Warunkiem jest jednak podanie ważnego powodu. Należą do nich narodziny dziecka, poważna choroba, edukacja, szkolenia zawodowe czy oddelegowanie do pracy za granicą. Żadnymi restrykcjami nie jest objęta nieobecność z powodu służby wojskowej czy królewskiej.
Tymczasowy status osoby osiedlonej
Czy to oznacza, że legalne osiedlenie tych, których nieprzerwany pobyt na terenie Wysp Brytyjskich trwał krócej niż pięć lat, jest niemożliwe?
Takie osoby mogę bowiem ubiegać się o pre-settled status (tymczasowy status osoby osiedlonej) i zwykle go otrzymują. Złożenie wniosku jest bezpłatne.
Jednakże pozytywna opinia też jest uzależniona od jednego warunku: pobyt w Wielkiej Brytanii musimy rozpocząć przed 31 grudnia 2020 r. (lub przed datą opuszczenia UE przez Wielką Brytanią bez umowy). Następnie po upływie pięciu lat nieprzerwanego pobytu osoba może złożyć wniosek o zmianę na status osoby osiedlonej.
Jeżeli jednak okres ciągłego pięcioletniego pobytu będzie upływać przed 30 grudnia 2020 r., ze złożeniem wniosku można zaczekać do jego zakończenia. Wówczas zostanie przyznany status osoby osiedlonej bez konieczności wcześniejszego wnioskowania o status tymczasowy. Oczywiście wniosek musi być pozytywnie rozpatrzony.
WAŻNE: Od daty uzyskania tymczasowego statusu osoby osiedlonej można będzie pozostać w Wielkiej Brytanii przez okres kolejnych pięciu lat.
Jeśli zostanie przyznany statusu osoby osiedlonej to będzie można pracować w Wielkiej Brytanii, korzystać z opieki publicznej służby zdrowia (NHS). Osoby z tym statusem będą mogło podjąć naukę lub kontynuować studia, korzystać z zasiłków, świadczeń emerytalnych jesli spełnienia określone wymogi, oraz nie będzie ograniczeń w podróżowaniu.
Okres przejściowy i co po nim?
Okres przejściowy będzie prawdopodobnie trwał do końca bieżącego roku. Wszyscy ci, którzy po 31 stycznia zdecydują się na zamieszkanie na Wyspach, mogą to zrobić, ale muszą spełnić jeden warunek. Żeby być uprawnionym do starania się o status osoby osiedlonej, trzeba wykazać, że osiedliło się w kraju przed końcem okresu przejściowego.
Niektóre osoby będą mogły pozostać w Wielkiej Brytanii bez konieczności składania wniosku – na przykład obywatele Irlandii oraz osoby posiadające tzw. indefinite leave to remain (zezwolenie na pobyt na czas nieokreślony).
Osoby posiadające status osoby osiedlonej mogą spędzić poza Wielką Brytanią nawet pięć lat, nie tracąc swojego statusu. Z kolei osoby posiadające status tymczasowy poza granicami Wielkiej Brytanii będą mogły nieprzerwanie spędzić do dwóch lat, bez utraty statusu.
Po otrzymaniu statusu osoby osiedlonej przez rodzica, lub posiadające status tymczasowy – dzieci w pierwszym przypadku urodzone podczas zamieszkania rodzica na terenie Wielkiej Brytanii automatycznie otrzymają brytyjskie obywatelstwo. Natomiast dzieci urodzone w Wielkiej Brytanii przez rodzica ze statusem tymczasowym automatycznie nabędą prawo do statusu tymczasowego.
Na podstawie artykułu
